ดอกไม้ในวรรณคดีไทย
กุหลาบ
กุหลาบกลิ่นเฟื่องฟุ้ง เนืองนอง
หอมรื่นชื่นชมสอง สังวาส
นึกกระทงใส่พานทอง ก่ำเก้า
หยิบรอจมูกเจ้า บ่ายหน้าเบือนเสีย
วรรณคดี : มัทนะพาธา
กระทกรก
กระพ้อเงาะระงับกระจับบก กระทกรกกระลำพอสมอไข่
ผักหวานตาลดำลำใย มะเฟืองไฟไข่เน่าสะเดานา
วรรณคดี : “ขุนช้างขุนแผน”ตอนขุนแผนลุแก่โทษ
เกี้ยวเกล้า
พระชมการะเกดแก้ว หอมนา ยากนา
หอมหื่นกลเกศา รวดเร้า
พระชลมุลิลา ลานสวาท
ชมดอกไม้เกี้ยวเกล้า เพื่อนให้แพงทอง
วรรณคดี :ลิลิตพระลอ
เข็ม
ดอกเข็ม ขาวพวงนั้นฉันถวาย แต่กลิ่นอายคลายพร้อมไม่หอมหวาน
สารภีที่ใส่มาในพาน ของเยาวมาลย์แม่อุบลคนสำคัญ
วรรณคดี ::: : พระอภัยมณี
ชบา
เดินมา สองปรีดาชื่นแช่มแจ่มใส
เห็นชบาป่าบานตระการใจ เก็บให้นางชมดมทัด
วรรณคดี :เงาะป่า
จำปา
แก้วกุหลาบ จำปาสารภิน จรุงรวยชวยกลิ่นหอมหวาน
กลั้วกลิ่นวนิดายุพาพาล ระเหยหานเสียวซ่านสำราญใจ”
วรรณคดี : บทละคร เรื่อง“อุณรุท” ตอนอภิเษกทศมุขครองกรุงรัตนา
บานเย็น
บานเย็นบานสะพรั่งฝั่งสระบัว เหมือนเย็นเช้าเย้ายั่วอยู่กับน้อง
มะลิวัลย์พันระกำขึ้นแกมจาก ได้สามวัดกรรมพรากไปจากห้อง
วรรณคดี : กาพย์เห่เรือ
กระดังงา
สามกษัตริย์เที่ยวชมบุปผชาติ ดอกดกเดียรดาษในสวนขวัญ
เกดแก้วพิกุลแกมพิกัน จวงจันทร์ลำดวนกระดังงา
วรรณคดี : รามเกียรติ์
แก้ว
ไม้แก้วกลิ่นแก้วกราย หอมมิวายวังเวงใจ
ทุกข์ลืมปลื้มอาไลย ว่ากลิ่นแก้วแล้วเรียมหา
วรรณคดี : กาพย์ห่อโคลงนิราศธารโศก
กาหลง
เต็ง แต้ว แก้วกาหลง บานบุษบงส่งกลิ่นอาย
หอมอยู่ไม่รู้หาย คล้ายกลิ่นผ้าเจ้าตราตรู
วรรณคดี : กาพย์เห่เรือ
นางแย้ม
พระจันทร์จรแจ่มกระจ่างแจ้ง ส่องแสงช่อชูดูไสว
นางแย้มแย้มยิ้มอยู่ริมไพร เหมือนที่ไร่ฝ้ายพิมเจ้าแย้มยิ้ม
วรรณคดี : ขุนช้างขุนแผน
นมแมว
ถึงห้วยอีร้าและระย้าล้วนสายหยุด ดอกนั้นสุดที่จะดกดูไสว
กะมองกะเม็งนมแมวเป็นแถวไป ล้วนลูกไม้กลางป่าทั้งหว้าพลอง
วรรณคดี : นิราศเมืองแกลง
หางนกยูง
ประยงค์แย้มแกมสุกรมนมสวรรค์ มะลิวัลย์มะลิลาแก้วกาหลง
ทั้งคัดเค้ากฤษณาจำปาดง มหาหงส์หางนกยูงฟุ้งขจร
วรรณคดี : พระอภัยมณี
กรรณิการ์
กรรณิการ์ก้านสีแดงสด คิดผ้าแสดติดขลิบนาง
เห็นเนื้อเรื่อโรงราง ห่มสองบ่าอ่าโนเน่
วรรณคดี : กาพย์ห่อโคลง “นิราศธารโศก”
